Leiden

Sleutel- en lakenstad

De noordelijke grens (limes) van het Romeinse Rijk volgde de loop van de Rijn. Vermoed wordt dat Lugdunum Batavorum, een dijkdorp gelegen tussen het Romeinse legerkamp Matilo en de marktplaats Rijnsburg, het begin van de stad Leiden is geweest. De eerste vermelding van “Leython” dateert uit 860. Op de plaats waar de Oude Rijn, de Nieuwe Rijn en het riviertje de Mare samenstroomden werd een heuvel  met palissade opgeworpen: een goed verdedigbare Burcht. Na de aftocht van de Romeinen volgden de Frankische dynastieën van de Merovingers en Karolingers. Hun vazallen werden de graven van Holland. Zij bouwden in 1121 een kapel (voorloper van de Pieterskerk) en de Gravensteen als hun hof. Midden 13^e eeuw ontving Leiden stadsrechten en ontwikkelde zich, dankzij de kennis en kunde van wevers uit het Vlaamse Ieper en de bloeiende lakennijverheid, tot één der grootste steden van het gewest Holland.

Tot in de 19^e eeuw is de laken- en textielindustrie de ruggengraat van de Leidse welvaart geweest. Maar ook als handelscentrum speelde de stad voor de omliggende dorpen een belangrijke rol. Plaatsen van ontmoeting die ook vandaag nog herinneren aan de handel van vroeger zijn de: Boom-, Varkens-, Beesten-, Kalver-, Lammer-,  Aal-, Vis-, Hout-, Garen-, Boter- en Turfmarkt. De ligging van de stad aan rivieren en het netwerk van stadsgrachten bevorderden de snelle aan- en afvoer van producten per schip. De Waag speelde bij de vele handelsactiviteiten uiteraard een rol van belang.

De Leidenaren kunnen bogen op een indrukwekkend erfgoed dat momenteel 1244 rijksmonumenten en 1586 gemeentelijke monumenten telt: musea, hofjes, kerken, parken, gebouwen, bijzondere objecten, dromerige grachten enzovoort, vooral geconcentreerd in het historische stadshart. Dit erfgoed trekt steeds meer toeristen, maar het nodige onderhoud betekent ook een zware financiële last.

Belangrijke gebeurtenissen

Er zijn gebeurtenissen en ontwikkelingen geweest, die het leven van de stadsbewoners beïnvloed hebben, of die veel indruk maakten.

1. Op 1 maart 1512 stortte de kerktoren van de Pieterskerk in. Dit was één van de hoogste torens van heel Nederland. De toren is nooit meer opgebouwd;
2. Tijdens de Tachtigjarige Oorlog werd Leiden door Spaanse huurtroepen, onder bevel van Francisco de Valdez, belegerd. Duizenden inwoners kwamen in de loop van het beleg (1573/1574) door honger om het leven, maar de stad gaf zich niet over. Elk jaar wordt op 3 oktober het ontzet van de stad gevierd. De Leidenaren mochten van prins Willem van Oranje en de Staten van Holland als beloning voor hun dapperheid en opoffering kiezen uit 10 jaar belastingvrijdom of een eigen universiteit. De keuze ten gunste van een universiteit, de oudste in het land, is een verstandige en verstrekkende keuze gebleken;
3. Op 15 juli 1606 werd de wereldberoemde kunstschilder Rembrandt van Rijn geboren in de Weddesteeg;
4. De laken- en textielindustrie van Leiden was eeuwenlang een goede bron van inkomsten geweest totdat in de 19^e eeuw toenemende concurrentie uit Twente en Brabant ontstond. Halverwege de 20^e eeuw kwam de knock-out door importen uit Azië. Dank zij de groei en de reputatie van de Leidse Universiteit en de wetenschappelijke vooruitgang is de kennis- en diensteneconomie van Leiden nu de sterkste pijler onder de toenemende welvaart. Het belang van toerisme neemt snel toe.
5. Op 12 januari 1807 vond de Leidse buskruitramp plaats. Hierbij ontplofte een schip geladen met ruim 17 ton buskruit in het centrum van Leiden. De schade aan mens en goed was enorm.
6. Tot verdriet van velen ging in de strenge winter van 1929 het historische stadhuis in vlammen op. Slechts de gevel aan de Breestraat bleef overeind staan. Enkele kostbare schilderwerken waren kort voor de brand voor restauratie naar elders overgebracht en daardoor gespaard gebleven.
7. Het mislukte Britse bombardement van het Leidse spoorwegstation in december 1944 leidde tot talloze slachtoffers. De aanval had als bedoeling de door de Duitse bezetter per spoor aangevoerde V-1 en V-2 raketten, die in de bossen van Wassenaar op Engelse steden werden afgeschoten, te vernietigen.

Om je kennis van het mooie Leiden te vergroten vind je in de vragenlijst, die voor je puzzeltocht nodig is, diverse aspecten van bovengenoemde gebeurtenissen terug. We wensen je veel puzzelplezier toe!