Utrechtse Heuvelrug

Oase van rust net buiten de Randstad

Volgens geologen is dit aantrekkelijke en glooiende stukje Nederland in voorhistorische tijden gevormd, en wel in de voorlaatste ijstijd, het Saalien. Vóór die tijd stroomden de Rijn en de Maas veel verder naar het noorden dan tegenwoordig het geval is, ongeveer op de plek waar nu de Gelderse Vallei ligt. Voorafgaand aan de langdurige ijsbedekking hadden deze rivieren daar blijkbaar al dikke lagen zand en grind en zwerfstenen afgezet. Toen het ijs tot dit deel van Nederland oprukte werden de rivierafzettingen door gletsjers opgestuwd in stuwwallen, waaronder dus ook onze prachtige Utrechtse Heuvelrug.

De circa 50 km lange stuwwal loopt van Huizen aan het Gooimeer, dwars door de provincie Utrecht, tot de zuidelijk gelegen Grebbeberg bij Rhenen. Vele heuvels reiken tot boven de 50 meter, maar met 69,2 meter boven zeeniveau steekt de Amerongse berg duidelijk de loef af. Talloze eiken- en beukenbossen, maar ook heidevelden, markeren dit bijzondere gebied. Opmerkelijk is ook dat in de loop der tijd 28 “bergen” een specifieke naam hebben gekregen.

Door versnippering van de gronden vormt de heuvelrug geen aaneengesloten gebied meer, met negatieve gevolgen voor de dierenpopulaties. Natuurorganisaties investeren al sinds jaren arbeid en middelen in een poging de situatie zo snel mogelijk te verbeteren.

Bewoning

Utrechtse Heuvelrug is nu de formele naam van een gemeente in het zuidoosten van de Nederlandse provincie Utrecht, die een groot deel van de gelijknamige Heuvelrug omvat. De gemeente, circa 50.000 inwoners tellend, is per 1 januari 2006 ontstaan door de samenvoeging van de voormalige gemeenten Amerongen, Doorn, Driebergen-Rijsenburg, Leersum en Maarn.

Het gebied kent een lange bewoningsgeschiedenis: de sporen van menselijke activiteit reiken namelijk tot ver in het verleden. Géén wonder! De flanken van de Heuvelrug oefenen, ook vandaag nog, een bijzondere bekoring uit: we noemen de eeuwenoude kastelen langs de Kromme Rijn, de weelderige landgoederen, de historische tuinen, de statige bomen, de prehistorische grafheuvels, de karakteristieke tabaksschuren, de schapendriften, de oude houtwallen, de beschermde dorpsgezichten, en ga zo maar door. De rust die van het landschap uitgaat, wanneer je hier fietst, wandelt of doorrijdt, is een ware verademing.