Bourtange

Grensfort in het Westerwold

In het zuidoosten van de provincie Groningen ligt een boeiend stuk historie op je bezoek te wachten: de vesting Bourtange. In de periode 1967-1992 werden kosten noch moeite gespaard om de oude, nooit veroverde, vijfhoekige vesting weer tot glorieus leven te wekken. De verdedigingswallen zijn hersteld. Aan de hand van oude kaarten en tekeningen worden voorts de oude barakken in oorspronkelijke 18^e eeuwse stijl herbouwd. En niet alleen de barakken. Je vindt er de kapiteinswoning, de synagoge, gezellige winkeltjes, een kaarsenmakerij, twee restaurants, horecagelegenheden en vestingboerderij ”De Sikkepit”. Er is ook gedacht aan accommodatie voor de nacht (met bedstee) in de vestinglogementen. Bourtange bezit de status van “beschermd dorpsgezicht”. Wandel over de ophaalbrug het dorp in en stap het verleden binnen! Zelfs hostesses staan klaar om je rond te leiden en je vragen te beantwoorden.

Terug naar de 80-jarige Oorlog

In 1568 komen de noordelijke Nederlanden, onder leiding van Prins Willem van Oranje, in opstand tegen het regime van de Spaanse koning Philips II, een strijd die uiteindelijk tot 1648 zal voortduren. Vele regio- en stadsbestuurders moeten een moeilijke beslissing nemen: vóór of tegen de wettige maar als onrechtvaardig beschouwde vorst in Madrid. George van Lalaing, graaf van Rennenberg en stadhouder van Friesland, Groningen en Drenthe besluit in maart 1580 de kant van Philips II te kiezen en opent de poorten van  de regionale hoofdstad Groningen voor de Spaanse bezettingsmacht. De bevoorrading van de stad vindt plaats via Duits grondgebied. De enige aanvoerweg loopt over een zandrug (tange) dwars door het ontoegankelijke Bourtangemoeras.

De reactie van Prins Willem komt snel. Hij geeft opdracht aan geuzenleider Diderick van Sonoy (1529-1597) om op deze zandrug een sterke vesting te bouwen waardoor de noodzakelijke aanvoer naar Groningen effectief wordt geblokkeerd. Dat is geen eenvoudige opgave. Pas in 1593 beginnen de werkzaamheden. Na de dood van Sonoy (begraven in Pieterburen) neemt Willems neef Willem Lodewijk deze taak op zich en brengt de bouw tot een goed einde. In 1594 herovert Prins Maurits van Nassau de stad Groningen. Bourtange wordt daarna onderdeel van de grensverdediging van de noordelijke provincies.

Periode 17^e eeuw tot 1851

Na ruim 70 jaar van betrekkelijke rust wordt de stad Groningen in 1665 aangevallen en beschoten door bisschop Bernhard von Galen van Münster (bijgenaamd “bommen-berend”). Het conflict wordt de 1^e Münsterse Oorlog genoemd. Tijdens de 2^e Münsterse oorlog van 1672 wordt de Nederlandse Republiek door Frankrijk, Engeland, Münster en Keulen aangevallen. Bij die gelegenheid wordt de vesting van Bourtange verder versterkt.

In 1742 bereikt Bourtange haar grootste omvang. Om twee redenen neemt de militaire betekenis van de vesting echter af:

• het Bourtangemoeras verdroogt langzaam maar zeker;
• het geschut wordt steeds verwoestender.

De vestinggrachten worden met de grond van de aarden wallen gedempt. Ook de militaire gebouwen en percelen gaan in de verkoop. Bourtange in Westerwolde verandert steeds meer in een agrarische gemeenschap. In 1851 heffen de autoriteiten Bourtange tenslotte als militaire vesting op.

Evenementen in Bourtange

Dankzij de inspanningen van het gemeentebestuur in de periode 1967-1992 is Bourtange nu weer op de kaart gezet. De vesting is het gehele jaar open voor het publiek. Eenmaal per jaar wordt een historische veldslag door geüniformeerde deelnemers met antieke wapens op spectaculaire wijze nagespeeld. En de zondagmiddagen staan in het teken van het afschieten van een ijzeren kanon uit de tijden van weleer.

Meer informatie