Levendige stad aan Oosterschelde
In het verre verleden bestond het Zeeuwse Schouwen-Duiveland uit vier afzonderlijke eilandjes: Bommenede, Dreischor, Duiveland en Schouwen. In de loop der tijden verbindt het door de Maas en de Schelde aangevoerde slib deze gronden tot één geheel. De dam tussen Schouwen en Duiveland is door de mens in 1610 aangelegd.
Het vruchtbare land trekt natuurlijk landbouwers aan. Ook de ligging in de rivierendelta en de nabijheid van de Noordzee lenen zich uitstekend voor de ontwikkeling van de visserij en de handelsvaart binnen het Karolingische Rijk. De hoofdplaats op het eiland wordt Siric of Sigiric genoemd, van oorsprong een Germaanse naam.
De naam Zierikzee komt voor het eerst voor als “Siricasha” in een oorkonde uit 1156. De eerste stadsrechten worden verleend tussen 1217 en 1220. In 1248 worden de stadsrechten van Zierikzee door graaf Willem II van Holland bevestigd en uitgebreid. Tijdens de latere middeleeuwen wordt de stad van muren voorzien en blijkt van groot belang voor Zeeland en omgeving. En dat trekt natuurlijk de aandacht van buren! In 1303 en 1304 wordt de stad belegerd door Vlaamse troepen onder leiding van Gwijde van Namen. De Vlamingen slagen er echter niet in Zierikzee te veroveren en delven het onderspit in de slag bij Zierikzee op 11 augustus 1304 tegen de Zeeuws-Franse vloot, waarbij Gwijde gevangen wordt genomen.
De stad kent niet alleen voorspoed, ook drama’s worden haar deel. In de jaren 1414, 1458, 1466, 1526 en 1576 vinden catastrofale stadsbranden plaats, zowel binnen als buiten de muren. In 1414 brandt de helft van de stad af. In 1458 vallen het Begijnhof en de kloosters ten prooi aan de vlammen. In 1466 gaat een derde van de nauwelijks herstelde stad verloren, waaronder de Grote Kerk. In 1526 en in 1576 bedraagt de schade 77 zoutketen plus 125 huizen buiten de stadsmuren en vijftig jaar later 50 zoutketen en 200 huizen. Een kolossale tegenslag want veel zout is nodig voor het conserveren van vis, vlees, en andere levensmiddelen.
Tijdens de Tachtigjarige Oorlog wordt Zierikzee op 8 augustus 1572 door Geuzen ingenomen. En zoiets gebeurt zelden zachtzinnig! In september 1575 landen Spaanse troepen op Schouwen en Duiveland en belegeren Zierikzee. De stad geeft zich over op 29 juni 1576, maar vier maanden later breekt onder de Spaanse soldaten muiterij los als gevolg van achterstallige uitbetaling van soldij. Het neerslaan van die opstandige noorderlingen brengt koning Philips II in Madrid aan de bedelstaf en de belegering wordt derhalve opgeheven.
We maken nu een sprong van circa 450 jaar. De gemeente Schouwen-Duiveland telt tegenwoordig zo’n 34 duizend inwoners. De stadsmuren van Zierikzee plus drie van de zes poorten zijn in de loop van de 19e eeuw afgebroken. De Nobelpoort, de Noordhavenpoort en de Zuidhavenpoort, de grachten en sommige elementen van de stadsmuur zijn behouden gebleven. Gelukkig maar: de statige huizen, de gerestaureerde poorten en de molens ademen nog steeds “een sfeer van weleer”. Hoewel Zierikzee zich op de toekomst richt, is het gemeentebestuur er verrassend goed in geslaagd om haar historisch erfgoed ten behoeve van komende generaties te bewaren. De groei van het toerisme bewijst dat een goed monumentenbeleid door de bezoekers écht wordt gewaardeerd.