Leeuwarden

Hofstad van de Friese Nassaus

Een puzzeltocht door het historische centrum van Leeuwarden is een ware ontdekkingstocht door de eeuwen heen.

Deze grootste stad van de provincie Friesland (ruim 90.000 inwoners) kent namelijk een geschiedenis die minstens teruggaat tot het begin van onze jaartelling! In die vroege tijden worden aan de rand van de Middelzee een aantal terpen opgeworpen, die de mensen, hun bezittingen en vee moeten beschermen bij stormvloeden. Op drie van die terpen, die zelfs nu nog hier en daar herkenbaar zijn, zijn permanente nederzettingen gebouwd: Oldehove, Nijehove en Hoek. De bewoners hielden zich toen bezig met landbouw, veeteelt, visserij en met de scheepvaart naar de Oostzee. Wellicht is in die periode al hun sterke hang naar eigenheid en vrijheid, die de Friezen en hun geschiedenis zo kenmerkt, ontwikkeld.

Tussen 1200 en 1300 slibt de Middelzee dicht en wordt het gebied geleidelijk ingepolderd. Leeuwarden verliest haar rechtstreekse weg naar de open zee en wendt zich noodgedwongen meer naar de omliggende steden toe.

De naam van de stad komt voor het eerst naar voren in de Fulda schenkingsakte uit de 8^e eeuw. In dit document wordt gesproken over Villa Lintarwde. In de 12^e eeuw wordt op de Oldehove een uithof van de abdij Corvey in Duitsland gewijd aan St. Vitus. Deze kerk is overigens in de jaren 1595/1596 wegens bouwvalligheid afgebroken. In akten uit de 14^e eeuw vinden we nog de naam van Liiewardensis vermeld. De terp Hoek is de kleinste van de drie en eigendom van de familie Cammingha. Zij bouwt er een stins en een kerk op. Op 21 januari 1435 verenigen zich de 3 woongebieden van Leeuwarden en in datzelfde jaar verkrijgt zij stadsrechten.

Omstreeks 1500 onderwerpt Albrecht van Saksen het intern verdeelde Friesland. Leeuwarden, met 5.000 inwoners, wordt dan de zetel van het Hof van Friesland, dat zich bezighoudt met bestuur en rechtspraak. Het Hof laat een kanselarij bouwen, die nog steeds op het adres Turfmarkt 13 te bewonderen is. De 15^e en 16^e eeuw zijn voor Leeuwarden “gouden” tijden. Haar aanzien stijgt, zeker nadat de leden van de grafelijke Nassau-Dietz tak tot stadhouders van de noordelijke provincies worden benoemd en de stad tot hun residentie maken.

Ze voeren er een koninklijke staat, tot in 1747 de Friese familie, in verband met het uitsterven van de Hollandse tak en het einde van het 2^e Stadhouderloze tijdperk, door de Staten Generaal in Den Haag tot stadhouders van de gehele Republiek der Zeven Provinciën worden geroepen. Te beginnen met Willem IV van Oranje-Nassau. De leden van onze huidige koninklijke familie zijn dus afstammelingen uit het Friese Huis. In de gotische Jacobijnerkerk, gebouwd in de 13^e eeuw, maar tijdens de Reformatie in de 16^e eeuw door de Protestanten overgenomen, rusten de leden van de stadhouderlijke familie, in een crypte. Hun wapenschilden sieren de muren.

Tijdens de puzzeltocht zul je zien dat Leeuwarden nog steeds een stad met veel allure is. Ze telt 617 monumenten en 375 beeldbepalende panden: parken, musea, theaters en het moderne Fries Museum. Het stadsleven is heel gezellig en de moeite van een bezoek alleszins waard. Ook de cultuurschatten van beroemde schilders zoals Lourens Alma Tadema uit Dronryp en Wybrand de Geest verdienen en krijgen momenteel bijzondere aandacht. Met zoveel schoonheid en kunstzin in de stad was het niet verwonderlijk dat Leeuwarden zich in 2018 mocht presenteren als één van de twee Culturele Hoofdsteden van Europa!

Ontdek het zelf en maak een puzzeltocht langs de mooiste bezienswaardigheden en interessantste musea van de Friese hoofdstad Leeuwarden!