Elburg

Vestingstadje aan het Veluwemeer

Ooit keek dit kleine vissers- en handelsstadje rechtstreeks uit op de Zuiderzee. Een charter van de Hollandse graaf Floris V, daterend uit 1291, is het oudst bekende document waarin voor het eerst over Elburg als stad melding wordt gemaakt. De plaats ontving vermoedelijk in 1233 stadsrechten van graaf Otto II van Gelre, die in 1312 door hertog Reinald bevestigd werden. Op 2 oktober 1392 gaf Willem van Gulik, hertog van Gelre, opdracht om de langgerekte nederzetting te verplaatsen. Tot de zeldzame vorm van het stadje werd in die tijd besloten. De hertogelijke opdracht is in de periode 1392-1396 uitgevoerd onder leiding van Arent thoe Boecop. Als succesvol lid van de Hanze kon men de verplaatsing en de bouw van de nieuwe stad met haar grachten, muren en torens blijkbaar bekostigen.

In 1927 wordt begonnen met de aanleg van de Afsluitdijk, een waterkering tussen de provincies Noord-Holland en Friesland, die de achterliggende gebieden moet beschermen tegen verwoestende stormvloeden vanuit de Waddenzee. In 1933 is de formidabele klus geklaard. Nederland juicht bij deze prestatie, maar de vissers aan de Zuiderzee kijken bedenkelijk. Hun eeuwenoude broodwinning staat op het spel en vele van hun “botters” moeten al spoedig noodgedwongen in de thuishavens blijven liggen. Maar bij de pakken neerzitten heeft geen zin: men zoekt naar nieuwe mogelijkheden, waaronder het toerisme.

Hoewel in de 19^e eeuw een groot deel van de toenmalige stadsmuren en torens zijn geslecht om ruimte te scheppen voor de groeiende bevolking, heeft het middeleeuwse Elburg in haar rechthoekig gebouwde stadskern zoveel authentieks aan rijks- en gemeentelijke monumenten weten te bewaren, waardoor het een onweerstaanbare aantrekkingskracht op bezoekers uit binnen- en buitenland uitoefent. Zelfs de sfeer in de oude haven werkt mee: je ruikt er als het ware nog steeds de zilte lucht en de pittige geur van getaande visnetten, die aan masten van sommige historische botters te drogen zijn gehangen.

Een drankje of hapje gebruiken op een gezellig terrasje in de straten wordt dan een feestelijke ervaring. En wat zou je trouwens denken van een bezoek aan de Vischpoort of aan de laatste, 300 jaar oude, touwslagerij Deetman aan de Havenstraat? Of een pleziertocht per schip op het Veluwemeer en Drontermeer? De keuzemogelijkheden zijn legio!