Kampen

Noordelijkste hanzestad aan de IJssel

Het stadsbestuur is er in geslaagd om het bijzondere historische erfgoed van deze IJsselstad te bewaren voor de bezoekers van nu. De drie gerestaureerde stadspoorten, de parkachtige omlijsting van de singels, de romantische rivierkade met de aangemeerde jachten en windjammers, de oude haven, de knusse straatjes en steegjes. Alles draagt bij aan een sterk gevoel van beleving bij de bezoeker, die steeds meer beseft welk groots verleden deze middeleeuwse hanzestad met zich meedraagt. Laten we je een korte blik in de geschiedenis van de fotogenieke stad Kampen gunnen:

Haar gunstige ligging op een schiereiland, vlak bij de toenmalige Zuiderzee, en ingeklemd tussen de benedenloop van de “Isala” (IJssel) en de zijarmen Ganzendiep en Noorddiep, heeft ongetwijfeld de aanzet gegeven om hier in de 11^e en 12^e eeuw een nederzetting te bouwen. De naam Kampen wordt in 1227 voor het eerst in een officieel document vermeld. De bewoners - veelal zeelui, handwerkslieden en handelaars - gaan voortvarend te werk. Een vloot van zeewaardige houten vrachtschepen, de zogenaamde “koggen”, wordt geleidelijk in de vaart gebracht.

Kampen sluit zich in 1441 aan bij het machtige Hanzeverbond en slaagt erin een toppositie als “de vrachtvaarders van Noordwest Europa” te bemachtigen. Haar schepen zijn actief in de regio Portugal tot en met de Oostzeehavens. Zij kunnen dankzij hun beperkte diepgang via drukbevaren rivieren zelfs de steden in het Europese achterland bereiken. De stad groeit uit tot één van de invloedrijkste en meest welvarende verbondsleden in Noordwest-Europa. In het gemeentearchief van Kampen is nu nog een charter aanwezig waarin Abel, de koning van Denen en Slaven en hertog van Jutland, een privilege toewijst aan de zogeheten Ommelandvaarders, gedateerd 24 september 1251. Stadsrechten worden omstreeks 1236 verleend. Maar helaas, de verzanding van de IJssel bedreigt vanaf 1430 de economische voorspoed van het oude Kampen.

In 1572, tijdens de eerste jaren van de 80-jarige oorlog, wordt het ommuurde Kampen op de Spanjaarden veroverd door Willem van den Bergh, een zwager van Prins Willem van Oranje. Geharde huurtroepen onder commando van Don Fadrique Álvarez de Toledo, zoon van de Hertog van Alva, grijpen al snel in. Kampen geeft zich zonder strijd over om een bloedbad onder de burgers te voorkomen. In 1578 komt de stad na een nieuw beleg weer in Staatse handen. Na de oorlog van 1672-1679 met Frankrijk en Engeland komt een definitief einde aan de glorietijd van Kampen.

In de 19^e eeuw wordt Kampen via de IJssel nog moeilijker te bereiken. Door de verzanding is de rivier te ondiep geworden. Uitbaggering vindt meerdere malen plaats, maar het dichtslibben lijkt niet te voorkomen. Dankzij de aanleg van kilometers lange strekdammen in de rivier en in het Keteldiep, waarbij ook materiaal van de oude stadsmuren wordt gebruikt, spoelt de rivierloop zichzelf als het ware schoon en kunnen overzeese stoombootdiensten worden geopend. De aanleg van de Afsluitdijk in 1933 betekent gelijktijdig ook het dichtklappen van een belangrijk hoofdstuk in de geschiedenis van de stad Kampen. Al in de 19^e eeuw onderkent het stadsbestuur de noodzaak van “nieuwe wegen inslaan” voor de arbeidende bevolking door industrialisatie. Met hun historische binnenstad en hun watersport faciliteiten hebben de Kampenaren zonder twijfel sterke troeven in handen: het toerisme!